Kożuch bakteryjny – czym jest i jak go zwalczyć ?

Uciążliwy kożuch bakteryjny to rodzaj biofilmu składający się z bakterii, glonów i pierwotniaków, które żywią się zgromadzoną na powierzchni wody substancją pokarmową. Wskutek czego powstaje biała, gęsta błona, która nie jest szkodliwa dla ryb ale psuje efekt wizualny naszych akwariów.

Przyczyny sprzyjające powstawaniu kożucha bakteryjnego: 

• brak pokrywy i tym samym opadanie kurzu i innych zanieczyszczeń z powietrza;
• duża ilość niezjedzonego pokarmu unoszącego się na tafli wody;
• częste przesadzanie roślin, poruszanie podłożem powodujące uwalnianie się do toni wody związków organicznych i różnych zanieczyszczeń.

Należy zaznaczyć, że kożuch bakteryjny powstanie nawet w wodzie ubogiej w substancje pokarmowe. Wystarczy bowiem zostawić stosunkową czystą wodę z kranu w wiaderku bez osłony i po kilku tygodniach na powierzchni pojawi się biały nalot, który jest w głównej mierze wynikiem opadającego kurzu. Po jakimś czasie rozwiną się bakterie, które będą rozkładać kurz. Myślę, że w każdym akwarium otwartym będzie pojawiał się mniejszy lub większy problem w postaci kożucha bakteryjnego.

Metody przeciwdziałania znalezione w Internecie:

• Zastosowanie pokrywy i tym samym zabezpieczenie przed wpadaniem zanieczyszczeń z powietrza;
• Skierowanie wylotu filtra na powierzchnie wody, zastosowanie deszczowni;
• Usuwanie ręczne błony za pomocą zanurzonego słoika lub rurki, którą zasysa się powierzchnie wody wraz z biofilmem;
• Usuwanie niezjedzonych resztek pokarmu z powierzchni wody;
• Zastosowanie skimmera - filtru powierzchniowego;
• Wprowadzenie do zbiornika ryb, które żywią się biofilmem np. Molinezji

Omówię teraz kilka metod radzenia sobie z kożuchem bakteryjnym. Oczywiście należy pamiętać, że każde akwarium jest inne i różne są przyczyny powstawania kożucha i metody walki. Osobiście nie jestem zwolennikiem „zamkniętych” akwariów. Nigdy nie stosowałam osłon w swoich zbiornikach, tak więc jedynie mogę założyć, że mniejszy kontakt tafli wody z powietrzem ograniczałby opadania kurzu będącego pożywką dla bakterii. Z kolei metoda polegająca na skierowaniu wylotu filtra na powierzchnie wody jest w mojej ocenie kompletnie nieskuteczna. W moim zbiorniku nie było żadnego pozytywnego efektu poza wprawieniem kożucha w ruch. Bardziej sprawdzi się użycie tzw. deszczowni pod warunkiem, że będzie zastosowany bardzo mocny i wydajny filtr bo kożuch się tylko trochę pokołysze. Z kolei usuwanie ręczne jest skuteczną metodą doraźną ale biorąc pod uwagę czas jaki należy tej czynności poświęcić i fakt, że dana błona i tak niebawem się odnowi jest to po prostu żmudna i niepotrzebna praca. Zresztą tak samo uciążliwa jak ręczne usuwaniu resztek niezjedzonego pokarmu. Raczej należałoby się skupić na mniej obfitym karmieniu i dostosowaniu ilości pokarmu do obsady. Skimmer jest skuteczną metodą walki ponieważ systematycznie zbiera zanieczyszczenia z powierzchni wody ale wymaga dodatkowych nakładów finansowych. Jeśli ma się trochę czasu to można skimmer wykonać samodzielnie za niewielkie pieniądze. No i w końcu ostatnia metoda polegająca na wprowadzeniu do akwarium ryb żywiących się biofilmem np. Molinezji. Problem zostanie zjedzony nawet w akwarium pozbawionym jakiegokolwiek ruchu wody/filtracji. Niestety nie każdy akwarysta z różnych względów może sobie pozwolić na wprowadzanie do akwarium dodatkowej obsady. W takim przypadku polecam zakup ślimaków. U mnie pospolite ślimaki rozdętki uporały się z kożuchem w 100%, ale można użyć mniej inwazyjnych gatunków.

Eksperyment ze ślimakami postanowiłam przeprowadzić jeszcze raz, tym razem w mniejszym zbiorniku, w którym znajdywało się kilka sztuk młodych ryb Razbory Galaxy. Akwarium z narybkiem było pozbawione filtracji i napowietrzacza była tylko sama woda i kożuch bakteryjny. Po wprowadzeniu kilku dorosłych ślimaków błona znikła bodajże w przeciągu kilku godzin.

Podsumowując w mojej ocenie skuteczne metody zwalczania kożucha bakteryjnego.

1. Dostosowanie ilości podawanego pokarmu do obsady akwarium i staranne usuwanie gnijących części roślin.
2. Ograniczenie do minimum zabiegów związanych z przesadzaniem roślin, poruszaniem podłoża.
3. Wprowadzenie ryb i innych zwierząt, które będą oczyszczać akwarium z zalegającego pokarmu tj:

• ryb oczyszczających dno akwarium np. kirysek pstry, glonojad;
• ryb pobierających pokarm z powierzchni wody np. molinezji;
• ślimaków i krewetek, które dodatkowo oczyszczają akwarium z wszelkich szczątków organicznych.

4. Zastosowanie skimmera – filtra powierzchniowego.
5. Zakup zwierząt akwariowych, które żywią się kożuchem bakteryjnym np. ślimaki, molinezje.